کوچه زرتشتیان به واسطه همجواری با آتشکده «آدریان» و سکونت اقلیت زرتشتی در آن به این نام شهرت دارد. این کوچه بعد از صد سال سر و شکل تازه‌ای گرفته و حالا اهالی با ادیان مختلف در کنار هم زندگی می‌کنند.

كوچه زرتشتيان

همشهری آنلاین-مرضیه موسوی: «کوچه زرتشتیان» راه خود را از خیابان «میرزا کوچک‌خان» جدا می‌کند و به خیابان حافظ می‌رسد. کوچه نه چندان بلند و نه چندان کوتاهی است؛ وسط کوچه که اگر درخت‌ها مجال دهند می‌توانی خیابان حافظ را به راحتی ببینی.  

قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید

همسایه‌ها با هم سلام و علیک دارند

«محمدرضا مافی‌نژاد» درست در ابتدای کوچه زرتشتیان مغازه‌ای قدیمی دارد. او می‌گوید: «اهالی این کوچه آدم‌های آرام و مهربانی هستند. برخلاف کوچه‌ها و خیابان‌های دیگر شهر تهران که همسایه‌ها از حال هم بی‌خبر هستند در این کوچه همسایه‌ها با هم سلام و علیک دارند. گاهی مسن‌ترها از خانه بیرون می‌زنند و به‌خصوص غروب‌ها گوشه‌ای می‌ایستند و با هم گپ می‌زنند.»

شنیدن گویش زرتشتیان این محله، هم برای همسایه‌ها جالب است و هم نظر رهگذران را به خود جلب می‌کند. آغاز روز در کوچه زرتشتیان با عبور و مرور مداوم موتورسیکلت‌ها همراه است و هر چند وقت یکبار تاکسی یا یک خودروی شخصی راه خود را از خیابان‌های «سی‌تیر» و «میرزا کوچک‌خان» جدا می‌کند و خلوت کوچه زرتشتیان را به هم می‌زند.

 همسایه آتشکده و مدرسه فیروزبهرام

کوچه، تکیه به شانه‌های آتشکده آدریان و مدرسه «فیروزبهرام» داده است. همسایگی دیوار به دیوار این ۲ ساختمان با کوچه دلیلی است برای حضور و سکونت زرتشتیان در این کوچه. به همین دلیل کوچه‌ای که راهش را از خیابان میرزاکوچک خان جدا می‌کند «کوچه زرتشتیان» نام گرفته است: «خیلی سال است که این کوچه به نام کوچه زرتشتیان معروف است. آتشکده و مدرسه بیشتر از صد سال قدمت دارند. از همان زمان هم این کوچه محل زندگی زرتشتیان تهران بود.»

آقا فرهاد این را می‌گوید و درهای حیاط خانه را باز می‌کند. صدای گنجشک‌ها و شرشر آب که باغچه را سیراب می‌کند می‌پاشد توی کوچه. «فرهاد جعفری‌آریا» کمتر از ۱۰ سال ساکن این کوچه است. او می‌گوید: «تنها یک خانه در ابتدای کوچه و ۲ خانه در دل کوچه از اهالی قدیمی و باسابقه این محله و زرتشتی هستند. به مرور زرتشتی‌ها از این محله رفته‌اند. ساکنان ساختمان‌های نوساز هم که دیگر همگی تازه وارد هستند و قدمت سکونتشان در این کوچه به قدمت ساختمان چند ساله‌شان برمی‌گردد.»

همسایگی با آتشکده صدساله

کوچه‌ای که نونوار شده است

ساختمان‌های کوچه زرتشتیان برخلاف ساختمان‌های خیابان میرزاکوچک خان تقریباً نوساز است. ساختمان‌های ۴ و ۵ طبقه سر به آسمان این کوچه کشیده‌اند و ظاهر کلی کوچه را به کوچه‌ای امروزی تبدیل کرده‌اند. با این حال دیوارهای ساختمان ابتدای کوچه، یک متری ترک خورده و پنجره‌های فرتوت و دودخورده‌ای دارد. ۳، ۴ ساختمان قدیمی دیگر هم در این کوچه به چشم می‌خورد. درست لحظه‌ای که با خودت فکر می‌کنی این ساختمان‌ها متروکه و خالی از سکنه است، در قدیمی روی لولا قیقاژکنان باز می‌شود و مرد میانسال با عجله سوار بر خودرو می‌شود و احتمالاً کوچه را به مقصد محل کار ترک می‌کند.  
بزرگ‌ترین ساختمان قدیمی کوچه زرتشتیان متعلق به یکی از ساکنان قدیمی این کوچه است. خانه‌ای که درخت‌های چنار و کاج آن از حصار دیوار بالاتر رفته و ایوان و ستون‌هایش از پشت در خانه پیداست. پنجره‌های باز و شیشه‌های هنوز سالم این خانه ادعای اهالی را برای حضور صاحب خانه اثبات می‌کند.

خانه‌های سبز

سر صبح است و اهالی کوچه زرتشتیان یکی یکی از خانه بیرون می‌زنند. کوچه مهمانانی هم از محله‌های اطراف دارد. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های کوچه زرتشتیان وجود درخت‌ها و فضای سبز هرچند کوچک و مختصر در همه کوچه و حتی حیاط خانه‌های نوساز است. خانم جوانی که هر روز از خیابان حافظ پا به این کوچه می‌گذارد تا خود را به محل کار برساند می‌گوید: «هر روز کمی زودتر از خواب بیدار می‌شوم تا این مسیر را با پای پیاده طی کنم. از کوچه زرتشتیان به خیابان سی تیر می‌روم و بعد وارد محوطه باغ ملی می‌شوم و در نهایت به میدان امام خمینی(ره) می‌روم. این مسیر با وجود اینکه در مرکز شهر قرار دارد، آرامش‌بخش است. این کوچه و خیابان بعد از آن درخت زیاد دارد و سرسبز و زیباست. عبور از این کوچه‌های آرام در ابتدای روز حال آدم را خوب می‌کند و روز ما را می‌سازد.»

گاهی که دلمان می‌گیرد

با اینکه کوچه زرتشتیان به تنهایی در همسایگی آتشکده آدریان و مدرسه فیروزبهرام واقع شده است، اهالی، این ۲ ساختمان را مهم‌ترین بناهای این کوچه می‌دانند. در روزهایی که مراسم مذهبی در آتشکده برگزار می‌شود کوچه زرتشتیان هم به واسطه عبور و مرورها، سر شلوغی پیدا می‌کند. گاهی قدیمی‌های این کوچه که این روزها در محله‌های دیگری ساکن هستند به کوچه قدیمی خود سری می‌زنند و دیدارها تازه می‌شود.

کانون‌های «دانشجویان زرتشتی» و «زنان زرتشتی» ۲ ساختمان مهم کوچه زرتشتیان هستند که پای فعالان زن زرتشتی و البته دانشجویان این اقلیت را به کوچه باز می‌کند. صاحب تنها ساندویچی کوچه زرتشتیان هم از صبح زود باغچه کوچک جلو مغازه را آبپاشی می‌کند و تابلویش را از گردن درخت سر کوچه آویزان می‌کند و منتظر مشتریانی می‌شود که قدم زنان خیابان سی‌تیر و بعد میرزا کوچک‌خان را برای بازدید از مراکز تاریخی و مذهبی و گردشگری طی می‌کنند.

«محمدرضا مافی‌نژاد» می‌گوید: «خوبی نزدیکی با این مراکز تاریخی و گردشگری این است که هر وقت دلمان می‌گیرد و حوصله‌مان سر می‌رود به آنها سری می‌زنیم.» اهالی این کوچه حتی گاهی دست دوست و آشنا را هم می‌گیرند و آنها را به قدم زدن در خیابان «ادیان» و مراکز دیدنی همجوار دعوت می‌کنند.  

-----------------------------------------------------------------------------------------------

*منتشرشده در همشهری محله منطقه ۱۲ در تاریخ ۱۳۹۴/۰۵/۳۱

کد خبر 797371

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha